Με το που φτάσεις στην Τήνο, θα κλέψει τη ματιά σου, καθώς στέκεται επιβλητικά στην κορυφή της πόλης και την εποπτεύει. Πρόκειται για το Ναό της Ευαγγελιστρίας της Τήνου, ο οποίος καθιέρωσε το νησί ως σημαντικό προορισμό θρησκευτικού τουρισμού στην Ελλάδα.
Πέρα όμως από την Παναγία της Τήνου, υπάρχουν εκκλησίες με ξεχωριστή ομορφιά, απόμακρες μονές και εκατοντάδες σκορπισμένα ξωκλήσια. Έκτος από τη θρησκευτική πλευρά, τα κτίσματα αυτά είναι σημαντικό κομμάτι του νεότερου κυκλαδικού πολιτισμού και της τοπικής παράδοσης.
Εκκλησίες οικισμών και Ξωκλήσια
Αρκεί να βρεθείς στο εκάστοτε εκκλησάκι την ημέρα της εορτής του Αγίου, και θα γίνεις μάρτυρας της φιλοξενίας και των εθίμων των κατοίκων του νησιού. Ύστερα από τη Λειτουργία προσφέρονται τοπικά εδέσματα. Όλα έχουν τον συμβολισμό τους.
Επιπλέον της φιλοξενίας, θα σε ανταμείψει η ανώνυμη αρχιτεκτονική και το τοπίο. Είναι μέρη όπου το σώμα και η σκέψη ταξιδεύουν! Από τη άλλη, οι μεγαλοπρεπής εκκλησίες των οικισμών, μαρτυρούν το ταλέντο των ντόπιων καλλιτεχνών.
Μονή Αγίας Πελαγίας – Ιερά Μονή Κεχροβουνίου
Πρόκειται για το γυναικείο μοναστήρι όπου έζησε η Αγία Πελαγία, η μοναχή που ύστερα από όραμα, υπέδειξε το σημείο εύρεσης της Αγίας Εικόνας. Βρίσκεται έξω από το χωριό Αρνάδος, περίπου οκτώ χιλιόμετρα από τη Χώρα του νησιού.
Η αρχιτεκτονική της μονής είναι αυτή ενός νησιώτικου οικισμού, με τα στενά δρομάκια ανάμεσα στα κτίσματα, τα σκαλοπάτια, τις καμάρες, τα πέτρινα μπαλκόνια και τις αυλές με τις πολύχρωμες γλάστρες. Η ατμόσφαιρα που επικρατεί είναι γαλήνια, και μαζί με την ανεμπόδιστη θέα προσφέρουν ανάταση!
Μονή και Σχολή Ουρσουλινών – Λουτρά
Ιδρύθηκε το 1862 από μοναχές Ουρσουλίνες. Το συγκρότημα διέθετε αίθουσα τελετών, κοιτώνες μαθητριών, αίθουσες διδασκαλίας, βιβλιοθήκη και αναγνωστήριο. Η Σχολή Ουρσουλινών γνώρισε μεγάλη ακμή την περίοδο 1910-1930, αλλά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ύστερα η λειτουργία της διακόπηκε.
Σήμερα στο χώρο της στεγάζεται λαογραφικό μουσείο και Δημοτικό Σχολείο, ενώ του καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενεί στην αυλή του πολιτιστικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Δήμου Τήνου.
Μοναστήρι της Ιεράς Καρδίας του Ιησού
Βρίσκεται στους πρόποδες του βράχου του Εξωμβούργου, στην αρχή του μονοπατιού προς την κορυφή του. Στο χώρο αυτό είχαν εγκατασταθεί από την εποχή της Ενετοκρατίας Ιησουίτες ιερομόναχοι και με το πέρασμα του χρόνου, έλαβε τη σημερινή του μορφή.
Είναι σημαντικό υπερτοπικό προσκύνημα της Καθολικής Εκκλησίας. Το συγκρότημα περιλαμβάνει το Ναό, κοιτώνες για τους προσκυνητές, κουζίνα και διάφορες αίθουσες. Στο προαύλιο χώρο του δεσπόζει το μνημείο των πεσόντων στους πολέμους 1912-1950, έργο του γλύπτη Ιωάννου Φιλιππότη.
Πανελλήνιο Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου – ΠΙΙΕΤ
Η φήμη του Ναού της Ευαγγελιστρίας είναι διαδεδομένη σε όλη την Ελλάδα. Δεν είναι, όμως αρκετά διαδεδομένο ότι εκτός από θρησκευτικό κέντρο, είναι και πολιτιστικό. Στις αίθουσες του περιβόλου της Εκκλησίας φιλοξενούνται σημαντικές εκθέσεις:
- το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών με έργα από τους σημαντικούς Τήνιους γλύπτες και ζωγράφους,
- η Πινακοθήκη με έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων
- το Κειμηλιοφυλάκειο με πολύτιμα αφιερώματα,
- το Μουσείο Αντωνίου Σώχου με γλυπτά του Ακαδημαϊκού
- η Έκθεση Εικόνων, με παλαιές εικόνες και αφιερώματα. Ανάμεσά τους η Χάρτα του Ρήγα Φεραίου και το δαχτυλίδι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και τέλος,
- το Μαυσωλείο της Έλλης, μνημείο των θυμάτων του καταδρομικού ΈΛΛΗ που τορπιλίστηκε στο λιμάνι του νησιού από υποβρύχιο των Ιταλών.
